Wpis autorski @KKK21 przy współpracy z @Bmen. Kontakt z nowym członkiem teamu poprzez formularz kontaktowy witryny.

Giełda Papierów Wartościowych to polski ośrodek handlu akcjami, znaczy się malutkimi częściami wehikułu prawnego (firmy) pod nazwą “Spółka Akcyjna”. Giełda to taki super-nowoczesny plac targowy, na którym spotykają się kupujący i sprzedający te papiery, przede wszystkim akcje firm notowanych na danej giełdzie. Wszystko to oczywiście odbywa się wirtualnie, chociaż przed epoką komputerów, maklerzy (czytaj handlarze) ostro krzyczeli i ten który dał więcej kupił więcej.

Na giełdzie spotkasz tam wielu rekinów, ale jeszcze więcej płotek. Każdy ma nadzieję iż dorobi się fortuny bo akcje to papiery wartościowe, a wartość ma tylko rosnąć w czasie. Ale to nie wszystko, będąc mikro-właścicielem dostajesz też prawo głosu na co-rocznych schadzkach , a niektóre z tych firm akcyjnych oferują coś co tygryski lubią najbardziej: DIVIDENDA. Jest to zasadniczy cel poważnego inwestora. Wszystko to pięknie i soczyście opakowane, jak amerykańskie cukierki za komuny. 

W spotkasz też tam zastępy pomocników, nadawaczy, giełdowych wizjonerów, zastępy maklerów i na samym końcu ławki siedzą ci, którzy najwięcej wiedzą: prognostycy giełdowi. Ci to już inna liga, bo ci podobno szklane kule zakupili od babci Emilii i mówią jak to będzie, dienga za przysługę przygarną bo za darmo w przyrodzie nic nie ma.

Wszyscy bliżej zainteresowani handlem na giełdzie są oczywiście poinformowani, iż inwestowanie w papiery wartościowe wiąże się z niepewnością i ryzykiem utraty własnych pieniędzy, przyszłe zyski z tytułu posiadania papieru wartościowego zależą od wielu czynników, z których być może najważniejszym jest przyszła sytuacja na rynku papierów wartościowych. Stary rekin W. Buffett mówi o nich tak:

Source: Marekczuma.pl

Jakbyś chciał poczytać o giełdzie dla początkujących inwestorów to pan Kolany opisał trudne początki początkujących inwestorów, czyli co zrobić aby kiedyś zarobić.

O co chodzi z tym handlem akcjami?

W wielkim skrócie giełda to miejsce gdzie interes się kręci, a po obu stronach barykady spotykają się ci, którzy chcą zarobić i ci którzy nie chcą stracić. Giełda dla niewtajemniczonych działa w oparciu o kilka zasad, mniej/więcej jak opisane poniżej.

Giełda ma zapewniać koncentrację popytu i podaży w celu kształtowania powszechnego kursu papierów wartościowych. Handel na giełdach odbywa się już tylko wirtualnie. Zlecenia kupna/sprzedaży wysyłane są i kojarzone elektronicznie niejako “od ręki” w trakcie sesji giełdowej (w Warszawie sesje odbywają się w godzinach od 9.00 do 16.50). Specjalny system kojarzenia aktualnych ofert kupna i sprzedaży pozwala błyskawicznie ustalić optymalną cenę transakcji, czyli kurs konkretnych akcji w danym momencie. Kurs akcji to aktualna ich wartość, czyli cena za jedną akcję. Wyznaczana jest ona przez ostatnią transakcję w danym momencie.

Wszystko to jest oczywiście przejrzyście, gdyż inwestor musi być dokładnie poinformowany o wszystkim co się dzieje na giełdzie, musi rozumieć zasady notowań. Giełda ma też gwarantować bezpieczeństwo obrotu, gdyż inwestor musi mieć przekonanie, że transakcje będą zawierane po kursie rzeczywistym, ustalonym dokładnie według określonych przez giełdę zasad, a ich rozliczenie będzie szybkie i zgodne z transakcjami zawartymi na giełdzie. To wszystko sprawia iż giełda jest też swoistą agencją informacyjną, codziennie dostarcza informacji o koniunkturze na rynku kapitałowym 🙂

Giełda jest też miejscem spotkania firm potrzebujących nowego kapitału z inwestorami mającymi ten kapitał i szukającymi najlepszych okazji do jego ulokowania. Odbywa się to poprzez IPO, gdzie firmy emitują akcje a zainteresowani inwestorzy kupują część firmy. Wszystko to poprzez banki inwestycyjne, dla których IPO to mniej/więcej manna z nieba.

Giełdy papierów wartościowych są więc jednym z głównych elementów wolnego rynku, pomimo że są one wysoce sformalizowane, poddane są one bardzo wnikliwej kontroli. Zdefiniowany jest bowiem bardzo dokładnie sam rynek, gracze, obiekty transakcji/obrotu, cena transakcji i nawet tryb jej zawierania. Giełda ma zatem fundamentalne znaczenie dla rynku i bez niej nie istniałby rynek pierwotny.

W ten sposób giełda staje się miejscem racjonalnej alokacji kapitału w skali całej gospodarki – przedsięwzięcia gospodarcze rokujące dobrze są finansowane w większej skali i taniej niż przedsięwzięcia oceniane przez inwestorów gorzej.

Wszystko powyższe jest pięknie opisane w książkach i prospektach reklamowych. Prawie idealne środowisko do zarabiania pieniędzy. To tak wstępem teoretycznym, a teraz przejdźmy do realiów rzeczywistości.

CIEMNA PŁYNNOŚĆ

W 2012 pojawiła się na rynku książka S.Pattersona: Dark Pools: The Rise of A.I. Trading Machines and the Looming Threat to Wall Street, w której autor opisał prywatne giełdy zwane Dark Pools (of Liquidity), służące do zbierania i wykonywania handlu papierami wartościowymi. Nie znany jest nam polski odpowiednik dla Dark Pools of Money. Można by się pokusić o chrzest jako: Ciemna Płynność bądź Czarne Oceany Płynności. 

Przeciętny indywidualny inwestor akcyjny czy to na rynku polskim czy na innych światowych rynkach akcji przyzwyczajony jest to transakcji na tradycyjnych scentralizowanych giełdach, gdzie widzi co i po ile jest wystawiane (postowane) i handlowane, a transakcje są jawne. Dark Pools jest to jednak koncepcja handlu zupełnie odmienna od opisanej w powyższych książkowych realiach nierzeczywistości. Dark Pools obejmują transakcje i płynność w domenie publicznej, gdzie oferty są ukryte. Coś co jest teraz już legalne, kiedyś działało pod nazwą “Upstairs Trading”.

Czym są więc te Czarne Oceany Płynności? Są to prywatne giełdy otwarte zazwyczaj jedynie dla ograniczonej publiczności (Invitation Only My Friend). Stanowią one niewidoczną dla świata platformę transakcyjną. Klienci Dark Pools mogą handlować na platformie ze sobą, jednak informacje o ich zleceniach pozostają w wewnętrznym systemie dark-poola, a świat publiki jest informowany o transakcjach, post factum.

Handel na DarkPool-u to jak handel w czarnej dziurze, po omacku, gdzie nic nie widzisz i nic nie słyszysz, a jedynie “operator” posiada noktowizor. Dostęp do Dark-Pooli dla przeciętnego Kowalskiego jest dość ograniczony i odbywa się niejako przypadkowo przez opcje routowania zlecenia u swojego brokera. Dostęp bezpośredni jest rzadki.

Giełdy te rozwijają się dość szybko, gdyż każdy poważny gracz zdaje sobie sprawę że wolny rynek handlu na giełdach prawie zamarł. Wszystko to za sprawą błyskawicznej kariery automatycznego handlu High Frequency Trading. HFT opiszemy w kolejnej części ale na dziś wystarczy abyś rozumiał, że jest to cicha i bezkrwawa, ale za to brutalna wojna elektronicznych automatów, gdzie szybsza i lepsza informacja to większy zysk. Rozwój agresywnego komputerowego tradingu doprowadził do sytuacji, kiedy to bardzo trudno bronić się przed HFT i Algos, dlatego też część ludzi widzi potrzeba uczestnictwa w Dark-Poolach. Ale po kolei.

Drogi czytelniku, właśnie zacząłeś czytać od dechy darmowy wpis. Jak już doczytasz do końca dechy to w ramach podziękowań za ciężką pracę autora chcielibyśmy cię prosić abyś ocenił przeczytane wypociny, bo autor nie-wielbłąd i pić musi, a i energii swojej musiał trochę przepalić. Na końcu wpisu masz mechanizm oceny w skali 1-5. Twoja nota dostarczy nam żywą ocenę sytuacji, wpłynie na rozwój bloga i poprawi jakość wpisów. Tobie z kolei będzie się lepiej i więcej czytało w przyszłości. Logicznie, twoje podziękowania widzimy mniej-więcej tak:   

Zafundowałeś ocenę 3 czy poniżej to wypadałoby abyś napisał w komentarzu co cię boli. Negatywne spostrzeżenia? Ortografia z gramatyką? Słaby Research? Wszystko na raz?  Jak dasz 4 lub więcej to wypadałoby byś pochwalił się znajomym - przecież właśnie stwierdziłeś ze materiał jest dobry, może nawet pierwszorzędny. Mechanizm Podzielisz Się linkiem znajdziesz tuż obok Gwiazdek Oceny. Czyli klikasz i pomagasz rozprzestrzeniać to co sam doceniłeś. W końcu „sharing is caring”. 

Mechanizm ten to nic innego jak Czym więcej Dajesz tym więcej Dostajesz, gdyż Linkując Dalej przekazujesz wiedzę komuś a ten ktoś może ci w przyszłości dostarczyć INFO² i Twoja Edukacja przyśpieszy. Tak więc Twoje Szanse rosną wraz z ilością Kliknięć. Twoje działania to nasz marketing, który powoduje iż sumarycznie jako Bmen Team rośniemy, a nam Pismakom być może uda się stworzyć jeszcze lepsza zawartość, gdyż będziemy wiedzieli czego po nas oczekujesz. W końcu - jeśli nie będzie publiki to i my nie będziemy pisać, a i ty nie będziesz miał czego czytać i z czego się edukować. Bez was nie będziemy istnieć i my. Mechanizm SYMBIOZY jest raczej ci znany, także rozwijajmy się razem. Koncepcja tego bloga jest darmowa i chcielibyśmy aby taka została gdyż edukacja to temat przedni. Działasz i będzie ci dane, nie działasz i może być ci odebrane. Tak więc Klik&Share lub jak wolisz Klik&Comment. Obie akcje nie-gryzące, a więc śmiało. Ilość gwiazdek to od teraz wskaźnik Przód-OR-Regres.

MECHANIKA ZLECEŃ w DZIAŁANIU

Żeby przybliżyć to pojęcie posłużymy się amerykańskim rynkiem akcji, ponieważ tutaj Dark Pool-e istnieją najdłużej.

Rozpoczniemy od sytuacji inwestora Kowalskiego z GPW. Inwestor składający zlecenie widzi w Polsce arkusz zleceń który wygląda mniej więcej jak na obrazku poniżej:

Arkusz zleceń dla polskiego rynku akcji

Rynek amerykański jest jednak znacznie bardziej złożony niż rynek polski, gdyż amerykański system finansowy jest najbardziej rozwinięty na świecie. Ich giełdy np. New York Stock Exchange (NYSE) to prawdziwe centrum finansowe świata. Nie można też zapomnieć o London Stock Exchange (LSE), ale nasza Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie ma ambicję stania się centrum finansowym Europy Środkowej i Wschodniej.

Złożoność amerykańskiego rynku transakcyjnego doskonale obrazuje to poniższa grafika porównująca schemat amerykańskiego rynku futures z amerykańskim rynkiem akcji.

Źródło: Nanex

Duża złożoność amerykańskiego rynku akcji wynika z parcia regulatorów na rozwój konkurencji na tamtejszym rynku rynków. Tłumaczyć mechanizmu transakcyjnego dla US stocks nie będziemy gdyż nie jest to tematem wpisu, ale dla porównania z polskim system, poniżej przedstawiony jest przykładowy arkusz zleceń na amerykańskim rynku akcji.

Przykładowy arkusz zleceń na amerykańskim rynku akcji

Wartym zauważenia jest fakt, iż oprócz cen i wielkości zlecenia widoczny jest tam także rynek na którym dana oferta jest dostępna. Kolejnym punktem wartym zauważenia jest też, iż dla jednego poziomu ceny jest wiele poziomów linii ofert – te odcienie koloru żółtego nie są tam po to by ładniej wyglądało (dla sprzedaży po 120.24 jest 6 poziomów ofert – każda z innego rynku). Wolumen jest podawany w lotach – 1 lot to 100 akcji.

Aby przybliżyć dlaczego rynek amerykański jest tak złożony nakreślę pokrótce historię zmian regulacyjnych tamtego rynku, co będzie konieczne dla przybliżenia pojęcia Dark Pools.

Historia Zmian Regulacyjnych Amerykańskiego Rynku Akcyjnego

Każdy poważny gracz świadomy jest faktu, iż głównym czynnikiem który decyduje o miejscu zawarcia transakcji jest, poza kosztami transakcyjnymi, płynność/głębokość rynku. Prowadzi to w prosty sposób do powstania rynku typu Winner-Takes-All. W takiej sytuacji dochodzi do de-facto monopolizacji obrotu przez jedna lub dwie największe giełdy. Aby uniknąć tego typu sytuacji amerykański SEC poprzez serie uchwał, z których najważniejsze to RegATS (1998) i RegNMS (2007) stworzył obecne ramy funkcjonowania tego rynku, gdzie wiele giełd jest/będzie konkurować o transakcje inwestorów.

Aby zobrazować wpływ regulacji Reg ATS, poniżej przedstawiona jest grafika obrazująca strukturę amerykańskiego rynku akcji w roku 1998, czyli przed wprowadzeniem Reg ATS, jak również jak wyglądała struktura tego samego rynku w roku 2015, czyli po wprowadzeniu Reg NMS.

Source: Credit Suisse Trading Strategy

Amerykański rynek regulowany jest cały czas, wszystko to oczywiście w interesie dobra inwestorów, a na poniższej grafice można obejrzeć główne zmiany regulacyjne dotyczące amerykańskiego rynku akcji na przestrzeni czasu.

Źródło: Credit Suisse

Regulacje te i zmiany doprowadziły do znacznego spadku kosztów na rynkach USA, jak pokazano poniżej.

Źródło: French

oraz co bardzo ważne do znacznego obniżenia się spreadu bid-ask.

Źródło: CRSP

Poniższa grafika przedstawia z kolei podział tortu rynku akcji US w ujęciu dekadowym, gdzie bardzo widoczny jest trend znacznej fragmentaryzacji rynku akcji USA.

Source: Credit Suisse Trading Strategy

Powyższy graf od Credit Suisse przedstawia bardzo wyraźnie, iż po wprowadzeniu tych regulacji, rynek który był praktycznie zmonopolizowany przez 3 duże giełdy, stał się dość sfragmentaryzowany, w wyniku wolnej konkurencji.

Typy Uczestników Amerykańskiego Rynku Akcji

Na rynku amerykańskim obok zwykłych Exchanges funkcjonują również ECN-y, Dark Pools oraz Internalizers. Przykładowy typowy przepływ zleceń wchodzących na rynek, w celu dopasowań zleceń kupujących i sprzedających przedstawiony jest jak na poniższym grafie.

Source: TABB Group

Cały rynek można podzielić na Lit-Pool-e, czyli systemy gdzie płynność jest podświetlona (oferty są widoczne) i Dark-Pool-e, gdzie oferty widoczne są tylko dla operatora systemu. Lit-Poole to giełdy oficjalne (Exchanges) i ECN-y, to systemy transakcyjne gdzie każdy wszystko widzi, każdy wszystko wie, duże kolorowe tablice prawie wszystko wyświetlają, to miejsca gdzie elektroniczne Janosiki też swoje 5us mają 🙂

ECN-y (Electronic Comunication Network) to coś ala elektroniczne place targowe, których celem jest umożliwienie możliwie efektywnego spotkania się kupujących ze sprzedającymi. ECN-y i Exchanges konkurują ze sobą o Order Flow, co sprawia iż rynek amerykański oferuje bardzo niskie koszty transakcyjne w porównaniu z innymi giełdami na rynkach DM i EM. Ciekawostką jest iż, niektóre ECN-y nie pobierają prowizji za zawarcie transakcji w określony sposób, ale dodatkowo jeszcze premiują (płacą) za nie. Można powiedzieć, iż nasza rodzima GPW to taki jeden ECN, podczas gdy w USA istnieje wiele takich ECN-ów. To co odróżnia ECN od giełdy to fakt, iż ECN-y nie mogą przeprowadzać ofert publicznych (IPO). Exchanges działają zarówno na rynku pierwotnym jak i wtórnym, podczas gdy ECN-y tylko na rynku wtórnym.

Internalizerzy to po prostu brokerzy, którzy matchuja oferty kupna/sprzedaży swoich klientów z ofertami innych swoich klientów, bądź też z własnymi zleceniami gdy handlują oni na własny rachunek. Na rynku akcji USA operuje ponad 200 Internalizer-ów. Ponieważ większość z tych brokerów jest zbyt mała by efektywnie matchować zlecenia swoich klientów, bądź też nie ma odpowiedniego dużego portfela akcji na własnym rachunku, internalizacja odbywa się przez sprzedaż zleceń pochodzących od Indywidualnych (Retail ) do Hurtowych Internalizerów. Szacuje się iż większość ofert typu market i znaczna część ofert typu limit pochodząca od retail traders jest internalizowana. Ponieważ cena wykonanego zlecenia nie może być gorsza od ceny na oficjalnej giełdzie, Internalizerzy aby ‘przejąć’ order flow danego zlecenia często stosują subpennying (wstawianie własnych zleceń z dokładnością poniżej 1 centa, tzn. tej oficjalnie przyjętej dla giełd). Skutkiem czego amerykańscy inwestorzy często widzą swoje zlecenia zrealizowane z ceną np. 20.1999, podczas gdy chcieli zrealizować zlecenie z ceną 20.20. Co więcej, ci Hurtowi Internalizerzy płacą za order flow brokerom. Niczego nie świadomy Retail Trader nie dość że dostał cenę lepszą od tej po której składał zlecenie, to jeszcze na jego zleceniu jeszcze zarobił i jego broker i Hurtowy Internalizer. Prawdziwa symbioza 🙂 Najwięksi Hurtowi Internalizers to Knight Trading, Citadel i wewnętrzne Dark Poole dużych banków.

Dark Poole jak opisane powyżej to anonimowe giełdy wymiany, w których najwięksi inwestorzy instytucjonalni mogą handlować sobie z dala od oczu publicznych giełd i bez wywierania wpływu na ceny rynkowe. Wszystko to na zasadzie “Nikt nic nie widział, nikt nic nie“. Ten rodzaj handlu rozpoczął swoją egzystencję w latach 80-tych. W 2005 r. Rozporządzenie SEC o nazwie Reg NMS (National Market System) umożliwiło każdemu uruchomienie ciemnej puli, więc banki inwestycyjne wskoczyły do gry.

Zarówno ECN-y i Dark-Poole muszą postować wszystkie transakcje do skonsolidowanej taśmy (Consolidated Tape), natomiast w przypadku Dark Pooli i ECNów, które nie są operowane przez official exchanges odbywa się to poprzez TRF (Trade Reporting Facility). Podstawowymi ekonomicznymi funkcjami istnienia Dark Pools (lub ogólnie Dark Orders) są redukcja sygnalizacji informacji o zamiarach zawarcia transakcji, minimalizacja wpływu zlecenia na rynek oraz redukcja kosztów.

DARK POOLS PROS & CONS

Co jest więc cechą charakteryzującą Dark Pools? Otóż Dark Pools, w odróżnieniu do Lit-Pools (podświetlone arkusze) nie wyświetlają ofert !! Ktoś może się zapytać. Jak to jest możliwe ? Co można przez to osiągnąć?

Otóż, przy braku ofert w zasadzie odpada możliwość manipulacji rynkiem przez spoofing lub layering, czyli wstawianie dużych bądź też dokładanie własnych Orderow (Zleceń) do książki zleceń, często bez zamiaru ich realizacji. Wszystko to ma na celu wpłynięcia na pozostałych uczestników rynku. Ponieważ Dark Pools nie wyświetlają ofert, ten problem tam po prostu nie istnieje. Obrót jest znacznie ‘uczciwszy’, jako że instytucja która chce zrealizować zlecenie po danej cenie wstawia je zwyczajnie do książki Dark Pool-a, i jeżeli ktoś inny wystawi ofertę przeciwną, która się z-matchuje to dochodzi wtedy do transakcji.

Pomimo iż Dark Pools nie wyświetlają ofert, to wiele z nich wysyła tzw. IOI (Indication of Interest) do wybranych uczestników rynku. Taki IOI zawiera ticker, kierunek oraz wielkość zlecenia, natomiast nie zawiera ceny zlecenia. Sygnalizacja IOI sprawia, iż takie Dark Poole stają się to tak naprawdę Gray Pool-ami dla tych wybranych uczestników rynku.

Jedyny możliwy typ manipulacji na Dark-Pool-ach mogący zaistnieć to dostosowywanie Orderów na Dark-Pool-ach przez uczestnika rynku do poziomów bid/ask/mid na odpowiadającym rynku Lit-Pool (lit – wyświetlona płynność vs dark – ciemna). Manipulacja taka mająca na celu uzyskanie otrzymanie lepszej oferty na rynku Dark Pool, dokonana może być poprzez sztuczne wstawianie znacznie mniejszego zlecenia na rynek Lit-Pool, i liczenie na to iż któryś z uczestników rynku Dark-Pool dostosuje swoją ofertę do zmanipulowanego rynku Lit-Pool.

Należy nadmienić, iż np. Nasdaq również oferuje zlecenie typu Hidden, które jest tak naprawdę właśnie zleceniem typu Dark-Order. Pozostałe giełdy również maja odpowiednik tego rodzaju zlecenia. Jest to jednak inny typ zlecenia niż WUJ z naszej GPW, ponieważ zlecenie ukryte jest całkowicie niewidoczne w arkuszu. Nasze rodzime zlecenie WUJ można porównać do amerykańskiego zlecenia typu Iceberg, natomiast zlecenie Hidden nie ma u nas odpowiednika.

Dark Pools zostały pierwotnie stworzone przede wszystkim w celu ułatwienia handlu dużymi blokami akcji (tzw. Block Trading) dla inwestorów instytucjonalnych, którzy nie chcieli wpływać na rynki poprzez swoje dużo-wolumenowe zlecenia (large volume orders). Zlecenia takie w konsekwencji mają duży wpływ na rynek Lit-Pools i wpływają niekorzystne na ceny handlowanych instrumentów finansowych, gdzie duży order zbija automatem wycenę. Co bardzo ważne, Dark Pools raportują dane dopiero po wystąpieniu transakcji (post-trade transparency), Na tym etapie informacja o transakcji to już Musztarda po Obiedzie, ale może mieć jakiś wpływ na aktualną/przyszłą cenę transakcyjną. Dlatego też Dark Poole eliminują de facto efekt skali, który w naturalny sposób wpływa na publiczne zachowania ceny dla instrumentów finansowych. Przykładowo gdyby ktoś chciał jutro sprzedać 2% akcji Apple-Jabłuszka to cena by na 99% powędrowała ostro w dół, a tak Dark Pool przytula taką ilość akcji, a szeroki rynek żyje sobie w przeświadczeniu normalności ceny.

Kolejną zaletą Dark-Pools jest możliwość arbitralnego wykluczania poszczególnych uczestników rynku z dostępu do ich systemu, co pozwala na efektywną walkę (wykluczanie) z tzw. Toksycznej Płynności, czyli graczy stosujących praktyki mające na celu wprowadzanie w błąd, bądź też inne manipulacje na pozostałych uczestnikach obrotu. Oficjalne giełdy (Lit-Pools) są z definicji publiczne, i nie mogą nikomu zabronić dostępu do swoich systemów.

Dark-Poole oferują z reguły niższe koszty transakcyjne w porównaniu do Lit-Pools. Dzieje się tak, ponieważ zgodnie z regulacją RegNMS cena postowana na Dark-Pool-u nie jest chroniona w rozumieniu Reg NMS (zgodnie z Rule 611 normalnie uczestnik rynku nie może zawrzeć transakcji po cenie gorszej niż NBBO), dlatego też takie Zlecenie/Order nie jest routowany do innych giełd, co właśnie obniża koszty transakcyjne. Dodatkowo koszty transakcyjne w Dark Pools faworyzują block trading.

Dark-Pools są bardzo często krytykowane za fragmentację informacji i wpływ na płynność. Występuje tam całkowity brak przejrzystości, dlatego też ten “Ciemny Pozagiełdowy Obrót” jest straszny dla szerokiego publicznego rynku, ponieważ znacznie redukuje/wpływa na przejrzystość cen (Loss of Price Discovery) oraz zamazuje rynkowy popyt/podaż na akcje (Impact of Liquidity) .

Jest też wiele obaw o asymetrię informacji na rynku. Organizatorzy Dark Pools, budując te miejsca handlu, budują odpowiednie dużą bazę kapitałową, co z kolei pozwala im na budowanie swojej przewagi informacyjnej w stosunku do uczestników giełd publicznych (“Problem of free-ride on the revealed intentions of other participants in the market”). Taka potężna baza kapitału pozwala im to na skuteczną konkurencję z otoczeniem, daje możliwość zbierania informacji, a jednocześnie jej ochrony. Czym większy Dark Pool, tym lepszy kamuflaż. Dzisiejszy wyścig finansowy to nie tylko wyrafinowana wiedza, ale też i szybkość innowacji. Dziś to komputery wygrywają wojny, a wojna informacyjna weszła na nieznane kiedyś poziomy.

Kolejnym problemem Dark Pooli jest to, iż firmy HFT używają informacji o transakcjach zawartych ‘w spreadzie’ na DarkPool-u po to aby wycofać swoje duże zlecenie z innej giełdy gdyby takowa transakcja była niekorzystna dla firmy HFT. Są to często ich własne zlecenie (małe) służące jedynie do poinformowania HFT o zaistniałych transakcjach.

Poniższa grafika ilustruje względne pozycjonowanie różnych rodzajów obrotu handlu akcjami. Giełdy są wysoce przejrzyste i niezbędne do price discovery, podczas gdy Dark Pools są nieprzejrzyste i faworyzują bardziej price-takers (kupujących) niż price-makers (oferujących).

Source: Celent

Ze względu na swoja specyfikację, na Dark-Pool-ch nie występuje aktywność graczy typu HFT. Dzieje się tak, ponieważ Dark Poole oferują instytucjom możliwość ukrycia swoich intencji co do zamiaru kupna konkretnych akcji, co jest szczególnie istotne w środowisku, gdzie istnieją i żerują gracze HFT. Przed rozwojem płynności na rynkach Dark-Pools instytucje radziły sobie z HFT cwaniakami poprzez komputerowe rozbijanie zleceń na wiele drobnych zleceń wstawianych automatycznie, co jest dość dobrze widoczne na poniższym wykresie.

Source: Credit Suisse Trading Strategy

Automatyczne postowanie/rozbijanie drobnych zleceń wraz ze wzrostem innych strategii algorytmicznych, jak i szybki obrót poprzez HFT, odpowiadają w dużej mierze za rosnący udział transakcji algorytmicznych (Algos) na rynkach USA, co przedstawione jest na poniższej grafice.

Źródło: Aite Group

Trzeba też dodać, iż Dark-Pools pomimo swojej nazwy mogącej kojarzyć się z jakąś manipulacja itp. jest zupełnie uczciwym rodzajem rynku, z którego korzysta coraz więcej instytucji (Przynajmniej dla uczestników, gdyż z organizatorami takich elektronicznych targów różnie to może bywać :))

Zdarzają się jednak przypadki Dark Pools są również wystawiani na praktyki “predatory trading“, gdzie firmy HFT dostają dostęp do systemu. Przykładem jest skandal z Barclays LX, który został opuszczony przez wielu brokerów, kiedy to wyszło na jaw iż wystawiał swoich klientów na “predatory” and “toxic” trading. Predatorzy&Co byli tam na zaproszenie samego Barclays. Podobnych przypadków było więcej (linki w Literaturze).

Rodzaje Dark Pools

Wg. stanu na maj 2017 SEC miał zarejestrowane ponad 40 Dark Pools, dzielących się na trzy poniższe typy:

• Dark Pools operowane przez Brokerów-Dealerów (broker-dealer sponsored).
  Są to handlowiska, które zostały stworzone przez dużych brokerów dla swoich klientów. Ceny są tam ustalane przez order flow. Do największych Dark Pools tego typu zaliczają się Credit Suisse’s CrossFinder, GS SigmaX, Citi Match i Citi Cross i MS Pool. To środowisko gdzie broker dużo wie 🙂
• Dark Pools operowane przez elektronicznych Market Makers.
  W tej kategorii znajdziemy Dark Pools operowane przez niezależne firmy jak Getco lub Knight. Ceny tu są ustalane przez order flow. To środowisko gdzie Market Maker dużo wie 🙂
• Dark Pools operowane przez giełdy i agentów (exchange-sponsored)
  Są to handlowiska podrzędnego typu, w których ceny nie są ustalane przez order flow, a z głównych giełd – np. jako MidPoint z NBBO (National Best Bid Offer). Przykładowe Dark Pools z tej kategorii to Instinet, LiquidNet, ITG Posit oraz te operowane przez BATS oraz NYSE Euronext.

Główne charakterystyki dla poszczególny typów przedstawione są w poniższej tabeli.

Source: Celent

DARK POOLS MARKET SHARE in US

Na chwilę obecną amerykański rynek handlu obsługiwany jest przez 13 publicznych giełd, które konkurują z około 45 Dark Pools i aż 200 Internalizatorami. Udział Dark Pools w obrocie akcjami w USA oscylował w okolicach kilkunastu % w ciągu ostatnich kilku lat, co przedstawia poniższa grafika.

Źródło: Tabb Group

PODZIAŁ CZARNEJ SZARLOTKI

Na poniższej grafice można obejrzeć jak kształtował się udział poszczególnych największych Dark Pooli wg. stanu na 2014.

Źródło: IBTimes/FINRA

Rynek Dark Pools rośnie. Procentowy podział rynku ATS (Dark Pools i pozostałe ATS-y) w 2017 przedstawiony jest na poniższej grafice.

Źródło: FINRA, https://meanderful.blogspot.com

Europejskie Dark Pools

Europejczycy nie gęsi i też swoje Dark Pools mają. Procentowy udział Dark Pool-i w obrocie europejskimi akcjami jest jednak delikatnie niższy, co przedstawione jest na na poniższym grafie.

Źródło: UBS

Wolumen akcji sprzedawanych poza rynkiem publicznym szybko rośnie w Europie. A jak się rozkłada europejska czarna szarlotka? Otóż tak gdzie dużo się dzieje tam też najczarniej pod latarnią. Poniższa grafika przedstawia gdzie handlowany jest największy % akcji na Dark Poolach (dane za 2013).

Source: qz.com

Największe europejskie Dark Pool-s wraz z ich udziałem w rynku jak poniżej.

Źródło: UBS

I na zakończenie możesz pooglądać jak kształtuje się podział europejskiego rynku akcji ze względu na typ/zlecenie wolumenu.

Źródło: UBS

DARK POOLS w PL?

Raczej nie ma, ale może najwyższa pora otworzyć pierwszy 🙂 Ktoś reflektuje?

SŁOWEM KOŃCOWYM

Jak wykazano we wpisie, Dark Pools to ciekawe place targowe. Mają one swoje niewątpliwe zalety w stosunku do publicznych Lit Pools. Handlowanie w tym środowisko ma też jednak swoje ciemne strony. Ich udział w obrocie w USA stanowi już ponad 10% i rośnie, a zazdrosna Europie zbliża się już do tego poziomu.

Od czasu opublikowania książki Flash Boys by M. Lewisa Dark Poole zostały poddane poważnym kontrolom i analizie przez regulatorów, jak i uczestników. Popularność Dark Pools w Europie może zostać jednak delikatnie zastopowana nowymi regulacjami od EU, jak TUTAJ czy TUTAJ, chociaż, dyrektywa MiFID II może je potężnie wspomóc.

Najnowsza propozycja SEC to Consolidated Audit Trail, mająca na celu stworzenie mega-bazy danych, gdzie rejestrowanie mają być wszystkie zamówienia, anulowania, modyfikacje i realizacje transakcji, dla wszystkich notowanych na giełdach akcjach, jak również opcji na nie. Baza ta ma uniemożliwić wykorzystywanie informacji wewnętrznych i regulować działalność Dark Pools. W ten sposób uzyskana została by pełną przejrzystość cen , rozłożona równomiernie na wszystkich uczestników rynku, co teoretycznie ma zwiększać efektywność rynku i alokację cen.

Dark Pools mają niewątpliwie swoją niszę i z pewnością zapotrzebowanie na ten typ tradingu będzie rosło wśród dużych instytucji. KONIEC. W kolejnej części zajmiemy się czymś co się nazywa HFT, czyli wojny automatów, gdzie Kowalski spogląda i zanim mrugnie okiem to już mu kufer wyczyścili 🙂

ps. Nie zapomnij zareagować lubisz/nie-lubisz, gwiazdki dodać, i miło byłoby gdybyś jakieś dobre słowo na necie o NAS powiedział. W końcu “Sharing is Caring” ? Ważne to dla NAS, a o tobie nam też wiele mówi. 

LITERATURA

Aby mieć możliwość przeglądania literatury musisz być Zalogowany.
Jeżeli nie masz jeszcze konta to możesz go Założyć.