4 października roku Pańskiego 2021 może zostać zapisany jako jeden z kolejnych czarnych poniedziałków w historii świata współczesnego świata. W dniu tym nastąpiła bowiem Wielka Awaria Internetu. Otóż największy serwis mediów społecznościowych Facebook (FB) świata “umarł”. Przestały działać także serwisy internetowe, takie jak Twitter, TikTok, Instagram czy też komunikator WhatsApp. Nie działały nie tylko strony internetowe, ale również inne aplikacje mobilne oraz usługi i właściwie cały sprzęt zależny od Facebooka. FB dosłownie WYPAROWAŁ. Awaria internetu miała wymiar globalny i wielu “znawców i ekspertów” zaczęło w zasadzie mówić o katastrofie. Internetowi “eksperci” zaczęli tłumaczyć w internecie, że “coś usunięto z serwerów” itp.

Awaria trwała zaledwie kilka godzin, ale przyczyniła się do wielkich strat komercyjnych. Co ciekawsze dla Kowalskiego Janka te kilka godzin trwały całą wieczność, i pokazały co-niektórym brak perspektyw na przyszłość. Bo jak tutaj żyć bez tego narzędzia, które pokazuje jak żyć? Jak żyć Panie Zucker?

Moje życie straciło sens – myślę poważnie o samobójstwie – na Facebooku miałem wszystkie kontakty, jestem sam, dostałem napadów lęku – nie wiem co ze sobą zrobić – w sumie oprócz Facebooka nic nie mam – jak mam funkcjonować w tym chorym świecie, gdzie nie mogę dobrać znajomych – na ulicy są wszyscy złodzieje gwałciciele. Módlmy się o szybki powrót do normalności. 

I tak okazało się ze nowa hierarchia potrzeb wg. Masłowa w wersja cyfrowej stała się rzeczywistością. 

Source: (Digital Maslow’s hierarchy 2.0). https://twitter.com/alvinfoo/status/1577222178097045505

Po kilku godzinach okazało się jednak, że Facebook nie umarł, a miał jedynie tyle chwilowe problemy. Dochodzenie wykazało bowiem, iż powodem miała okazać się błędna aktualizacja zewnętrznego protokołu trasowania BGP (routingu), wszystkie trasowania BGP dla Facebooka miały zostać w jakiś sposób usunięte. Bez trasowaania BGP do sieci Facebooka, własne serwery DNS Facebooka stały się nieosiągalne, podobnie jak serwery aplikacji należących do Facebooka. 

Kilka godzin bez “internetu” pozwoliło wyzwolić wielkie siły natury, pokazało potencjalne problemy, włączyło poważne przemyślenia itp. Okazało się także, iż nie wielu ludzi zdaje sobie z tego sprawę, w jakim cyfrowym świecie żyjemy. Każdego dnia kładziemy się do łóżka z relatywnie spokojną głową, nie dając sobie sprawy, że jutro może być już zupełnie inne, zwyczajnie niecyfrowe. Obecne dobrodziejstwa cywilizacyjne nie są więc pewnikiem. Być może wizja niecyfrowego świata jest dla większości z nas na tyle potworna, że nie chcemy o niej myśleć. Uważamy bowiem, że obecny stan rzeczy nigdy nie przeminie. A wystarczy tylko terroryzm infrastrukturalny, np. podwodnych kabli światłowodowych, a w czasie wojny WW3 jak wiadomo wszystko jest możliwe.

Source: https://twitter.com/LukasKobierski/status/1576509249244475393/

Nieoficjalne post-mortum pokazało z głównych powodów tej wielkiej awarii była wielka centralizacja takowych usług internetowych. Centralizacja usług to bardzo duży problem w historii internetu, i jak widać może się przyczynić do poważnych problemów naszego cyfrowego świata. Co to jest ten internet i jego ewolucja będzie tematem tej części opowieści z KryptoLandii.

WEB vs INTERNET

Informacja stała się towarem na żądanie zarówno na poziomie osobistym, jak i służbowym. Rozwój Internetu w ciągu ostatnich kilku dekad bardzo szybko rozwinął świat informacji. Dzisiaj, z pomocą Internetu i innych powiązanych innowacji, ludzie mogą łatwo dzielić się lub uzyskać dostęp do ogromnych ilości informacji z dowolnej części świata. 

In dzisiejszym świecie Internet i World Wide Web (WWW) są często używane zamiennie, ale nie są tym samym. Internet jest jak system autostrad dla informacji, gdzie ludzie mogą dzielić się różnymi danymi, uzyskiwać dostęp do witryn internetowych, wysyłać e-maile i i nie tylko. Jest to ogromna sieć połączonych ze sobą komputerów i serwerów rozsianych po całym świecie. Można go porównać do infrastruktury, która umożliwia przesyłanie danych z jednego miejsca do drugiego, podobnie jak drogi i autostrady umożliwiają poruszanie się samochodów. Internet sam w sobie nie ma żadnej zawartości. Są to tylko “rury i ich połączenia”, które umożliwiają transfer danych, dla szerokiej gamy technologii i usług sieci WWW, w tym poczty elektronicznej, komunikatorów internetowych, udostępniania plików, gier online i wielu innych.

Z kolei World Wide Web (WWW) lub krócej Web to konkretna usługa lub system działający w Internecie. Jest to sposób przesyłania informacji przez Internet za pomocą niektórych protokołów komunikacyjnych, takich jak HTTP. WWW jest więc jak sklepy, domy i budynki wzdłuż dróg i autostrad. Została ona wynaleziona przez Tima Bernersa-Lee na początku lat 90. XX wieku i jest zasadniczo zbiorem połączonych ze sobą dokumentów i zasobów, często nazywanych stronami internetowymi, połączonych ze sobą za pomocą hiperłączy, czytaj linków. WWW jest częścią Internetu, gdzie możesz znaleźć wszystkie witryny, strony internetowe i treści online. Jest olbrzymim zbiór stron internetowych, obrazów, filmów i innych zasobów, do których można uzyskać dostęp za pośrednictwem Internetu.  Kiedy otwierasz przeglądarkę internetową i odwiedzasz witrynę, to właśnie korzystasz z sieci WWW. Podsumowując, internet to infrastruktura, sieć kabli i połączeń, podczas gdy Web to zawartość, strony internetowe i informacje, do których można uzyskać dostęp za pomocą przeglądarki internetowej. Przeglądarki umożliwiają nam prowadzenie komunikacji internetowej i dostęp do Internetu. Tak więc internet and www działają razem, ale nie są one tym samym.

Internet wykorzystuje TCP/IP jako standardowe protokoły zapewniające kompleksową łączność, i definiujące pakiety, transmisję oraz routowanie danych na komputerze docelowym. IP to skrót od “Internet Protocol”, czyli zestawu reguł określających format danych przesyłanych przez Internet lub sieć lokalną. Protokół internetowy działa podobnie jak każdy inny język, jako wspólny język dla urządzeń w Internecie, pozwalając im na komunikację, wysyłanie i wymianę informacji zgodnie z wcześniej zdefiniowanymi wytycznymi. Standaryzacja ta umożliwia każdemu komputerowi, niezależnie od jego lokalizacji, skuteczną komunikację z innymi, zapewniając płynną globalną łączność. Protokoły komunikacyjne są fundamentalne dla komunikacji internetowej.

IP ADDRESS / DNS

W komunikacji internetowej kluczowym aspektem jest to, że każdy podłączony komputer musi posiadać unikalny identyfikator, który jest powszechnie określany jako adres IP. Adres IP (skrót od Internet Protocol Address) jest podstawowym elementem Internetu, który służy jako unikalny numeryczny identyfikator dla urządzeń podłączonych do globalnej sieci. Jest to charakterystyczna etykieta numeryczna przypisana do dowolnego urządzenia, gdy łączy się ono z Internetem. Gdy łączysz się z Internetem, twój administrator sieci lub dostawca usług internetowych (ISP) przypisuje ci adres IP. Adres ten może być identyfikowany geograficznie i jest nadawany wszystkim typom urządzeń, takim jak komputery stacjonarne, laptopy, telefony komórkowe, tablety i routery. Podstawowym celem adresu IP jest jednoznaczna identyfikacja (zarówno nadawcy, jak i odbiorcy) oraz lokalizacja urządzeń w rozległej, wzajemnie połączonej sieci Internetu, odgrywając kluczową rolę w identyfikacji informacji o hostach.

Istnieją dwie główne kategorie adresów IP: lokalne (lub wewnętrzne) i zewnętrzne (lub publiczne) adresy IP. Lokalne adresy IP są przypisywane w ramach sieci lokalnej, umożliwiając urządzeniom komunikowanie się ze sobą w ramach tej sieci. Zewnętrzne adresy IP służą do identyfikacji urządzenia w Internecie, umożliwiając mu interakcję z innymi urządzeniami i serwerami internetowymi na całym świecie. Jedną z kluczowych funkcji adresu IP jest ułatwienie identyfikacji nadawcy i odbiorcy w komunikacji internetowej, zwłaszcza w protokołach HTTP używanych do przeglądania stron internetowych. Dlatego też bez adresów IP Internet takiego jakiego znamy dzisiaj nie mógłby funkcjonować, ponieważ odgrywają one decydującą rolę w kierowaniu ruchem danych przez globalną sieć.

#TeamBogaty przypuszcza, iż już w niedługiej przyszłości IP stanie się osobowe (w wersji IPv6), tak więc trzeba będzie zrobić najpierw KYC aby móc takowe dostać.

Bez adresów IP globalna sieć, którą dzisiaj znamy, nie byłaby w stanie funkcjonować, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w lokalizowaniu komputerów na całym świecie. Zasadniczo oznacza to, że każda witryna w Internecie ma unikalny adres IP. Możesz wpisać ten adres IP bezpośrednio na pasku adresu przeglądarki, aby ta nawiązała połączenie ze tą stroną.

Podczas przeglądania Internetu nie ma potrzeby zapamiętywania i wpisywania tych “długich numerów” dla każdej strony, którą chcesz odwiedzić. Zamiast tego wystarczy wpisać nazwę domeny witryny (np. www.bogaty.men), a dzięki systemowi nazw domen (DNS) strona zostanie otwarta, gdyż przeglądarka sama zapyta się DNS o numer IP dla danej strony (np. 91.237.52.213), po czym nawiąże z nią połączenie, i otworzy stronę. System nazw domen (DNS) jest kluczowym elementem Internetu, który działa jako rozproszona usługa katalogowa, tłumacząc czytelne dla człowieka nazwy domen na adresy IP. System ten odgrywa więc fundamentalną rolę w uczynieniu Internetu bardziej przyjaznym dla użytkownika. DNS jest więc jak cyfrowa książka telefoniczna dla Internetu, utrzymująca rozproszony rejestr do zarządzania mapowaniem między nazwami hostów a ich adresami IP. 

Cała komunikacja internetowa opiera się na protokołach takich jak TCP/IP i modelu OSI, aby zapewnić efektywną interakcję między komputerami. W szczególności IPv4 jest panującym standardem dla protokołu Internet Protocol (IP) w ramach struktury TCP/IP, która stanowi podstawę komunikacji internetowej. Oprócz TCP/IP istnieje również model OSI, będący odrębną strukturą koncepcyjną. Podczas gdy model OSI reprezentuje wyidealizowane podejście, model TCP/IP odzwierciedla rzeczywistą organizację komunikacji internetowej w warstwach.

Model TCP/IP działa jako praktyczny system umożliwiający komunikację pomiędzy komputerami w Internecie. Z kolei model OSI służy jako ramy koncepcyjne z siedmioma odrębnymi warstwami, z których każda pełni określoną rolę w celu zapewnienia płynnego transferu danych między komputerami. Oba modele dostarczają cennych informacji na temat tego, jak komputery współpracują i komunikują się w Internecie. Poniżej znajdują się graficzne reprezentacje obu tych skomplikowanych modeli. Dla czytelników poszukujących bardziej szczegółowych informacji, w bibliotece dostępne są linki objaśniające i oferujące szczegółowe informacje na temat działania obu modeli. 

Source: https://www.dummies.com/programming/networking/cisco/network-basics-tcpip-and-osi-network-model-comparisons/

DIGITAL REALM

Sieć, jaką znamy obecnie, stała się Cyfrowym Królestwem i zrewolucjonizowała sposób życia, pracy i interakcji. Stanowi ona ogromne repozytorium informacji, dając użytkownikom możliwość łatwego dostępu do wiedzy na praktycznie każdy temat. Niezależnie od tego, czy szukasz wiadomości, artykułów, prac badawczych czy też wpisów encyklopedycznych, sieć działa jako niezrównane źródło informacji ( w tym nieprawdziwej) dla osób jej poszukujących. Po drugie, sieć to potężne globalne centrum komunikacyjne. Umożliwia jednostkom łączenie się z ludźmi na całym świecie za pośrednictwem poczty elektronicznej, komunikatorów internetowych czy też platform mediów społecznościowych, sprzyjając interakcjom społecznym, współpracy i wymianie pomysłów ponad granicami, dzięki czemu nasz świat wydaje się mniejszym, bardziej przyjaznym miejscem. 

Zakupy i handel elektroniczny zostały zrewolucjonizowane przez Internet, umożliwiając przeglądanie i kupowanie produktów i usług w zaciszu naszych domów. Internetowe giełdy i sklepy zmieniły sposób w jaki kupujemy towary, oferując nam szeroki wybór na wyciągnięcie ręki. Dla tych, którzy szukają zabawy i relaksu, sieć jest rajem rozrywki. Od strumieniowego przesyłania filmów i muzyki po gry online, sieć zapewnia nieskończone możliwości spędzania wolnego czasu i rekreacji, dzięki czemu jest miejscem docelowym dla osób poszukujących rozrywki.

Sieć jest również bramą do nauki, zapewniając dostęp do kursów online, samouczków i materiałów edukacyjnych, pozwalając nam wygodnie zdobywać nowe umiejętności i wiedzę, demokratyzując przy tym naukę i rozwój umiejętności. Niezależnie od tego, czy chodzi o pracowników akademickich, studentów czy też Janka Kowalskiego, sieć zapewnia możliwości rozwoju i edukacji. Oferuje dostęp do artykułów naukowych, baz danych i materiałów badawczych, upraszczając proces zdobywania i zgłębiania wiedzy, często za darmo.

Praca i produktywność zostały znacznie usprawnione dzięki internetowi. Firmy i osoby prywatne wykorzystują narzędzia internetowe do telepracy, wideokonferencji, współpracy przy projektach czy też pracy zdalnej, na nowo definiując nowoczesne miejsce pracy. Wiadomości i aktualizacje w czasie rzeczywistym z całego świata są łatwo dostępne za pośrednictwem serwisów informacyjnych, blogów i platform mediów społecznościowych. Sieć na bieżąco informuje użytkowników o bieżących wydarzeniach, trendach i zmianach, co czyni ją istotnym źródłem wiadomości i informacji. Warto tutaj zauważyć, że jest ona źródłem dezinformacji i bezczelnej propagandy. Udostępnianie informacji jest podstawą funkcjonalności sieci, która stała się platforma dla kreatywności i wyrażania swojego JA. Niezależnie od tego, czy blogujemy, udostępniamy filmy, czy prezentujemy naszą sztukę, sieć pozwala nam dzielić się naszymi talentami z globalną publicznością.

Internetowe mapy ułatwiają nawigację i eksplorację, umożliwiając użytkownikom znajdowanie lokalizacji, otrzymywanie wskazówek i precyzyjne odkrywanie interesujących miejsc. W dziedzinie finansów, sieć przekształciła tradycyjną bankowość w bankowość internetową, inwestowanie i zakupy, oferując bezpieczne i wygodne platformy dla transakcji finansowych. Mówiąc krótko, sieć stała się jednym wielkim centrum finansowym. Nawet opieka zdrowotna i usługi rządowe korzystają z sieci, umożliwiając nam rezerwację wizyt, dostęp do informacji medycznych, składanie rozliczeń podatkowych, wniosków o pozwolenia, i czy też dostęp do oficjalnych informacji urzędniczej.

Podsumowując, sieć WWW zmieniła nasze życie na wiele sposobów, oferując wieloaspektowy krajobraz, który obejmuje informacje, komunikację, rozrywkę, edukację, pracę, badania i wiele innych. Stała się nieodzowną częścią nowoczesnego społeczeństwa, kształtując sposób, w jaki wchodzimy w interakcje ze światem i ze sobą nawzajem. Warto jednak pamiętać, że sieć, podobnie jak wszystko wokół nas, ewoluuje, i zapewne nowy internet pokaże nowe możliwości.

EWOLUCJA

Ostatnimi czasy termin Web3 zaczął generować wiele szumu medialnego, jako że ma być przyszłością Internetu. Internet ewoluował znacząco na przestrzeni lat, przechodząc przez różne fazy. Przejścia te następowały mniej więcej co dekadę, przechodząc od Web1 do Web2, a teraz do Web3. Web3 charakteryzuje się decentralizacją. Aplikacje Web3 i dApps znajdują się w czołówce tej nowej ery, ale ich pełny potencjał i wpływ wciąż nie jest jeszcze rozumiany. Zrozumienie ewolucji sieci zapewnia wgląd w zmieniający się krajobraz Internetu i przygotowuje grunt do zbadania potencjału Web3 i jego zdecentralizowanego ekosystemu.

Internet ewoluował znacząco na przestrzeni lat, przechodząc przez różne fazy. Zmiany te następowały mniej więcej co dekadę, przechodząc od Web1 do Web2, a teraz rozpoczyna się era Web3, charakteryzująca się decentralizacją. Aplikacje Web3 i dApps znajdują się w czołówce tej nowej ery, ale ich pełny potencjał i wpływ na nasze życie ciągle się kształtuje, i nie wielu jeszcze rozumie ich potencjał dla rozwoju świata. Zrozumienie ewolucji sieci zapewnia wgląd w zmieniający się krajobraz Internetu i przygotowuje grunt do poznania potencjału Web3 i jego zdecentralizowanego ekosystemu.

https://101blockchains.com/web-3-0-examples

WEB 1.0

Web 1.0, najwcześniejsze wcielenie Internetu, które ma swoje korzenie podczas zimnej wojny, i jego narodziny szacowane są na okolice 1950 roku. W tym czasie Stany Zjednoczone były w stanie zimnej wojny z Sowietami. Były także świadome potencjalnej eskalacji zimnej wojny do konfliktu na pełną skalę. Z tego powodu potrzebowały sieci transmisji do informacji odpornej na zagrożenia wojenne, sieci która mogłaby wytrzymać każdy poziom zniszczenia. Sieć ta musiała być rozproszona i zdecentralizowana, aby mogła zagwarantować, że jeśli Sowieci zniszczą niektóre lokalizacje wojskowe, inne będą mogły dokonać odwetu. Z tego powodu utworzono Agencję Zaawansowanych Projektów Badawczych Obrony (DARPA), która położyła podwaliny pod ARPANET, który ostatecznie stał się prekursorem Internetu. Należy zauważyć, że ARPANET nie był jedyną siecią rozwijaną w tym czasie. Różne amerykańskie uniwersytety aktywnie pracowały nad podobnymi projektami, i wielu naukowców przyczyniło się do tego, co później stało się fundamentem Internetu.

Joseph Carl Robnett Licklider był jednym z pionierów, którzy wnieśli znaczący wkład w rozwój Internetu. Jego pomysły i koncepcje, takie jak “Sieć Galaktyczna”, odegrały kluczową rolę w kształtowaniu wizji globalnej sieci komputerowej. Zaprezentował on bowiem ideę “sieci galaktycznej” będącej globalną sieć komputerów, która mogłaby ułatwić komunikację i dostęp do informacji z dowolnego miejsca na świecie. Chociaż nie był on bezpośrednio odpowiedzialny za opracowanie ARPANET, jego koncepcja zjednoczyła wielu utalentowanych naukowców i ich innowacje, ostatecznie prowadząc do stworzenia ARPANET. Początkowo zaprojektowany do celów wojskowych, ARPANET szybko rozszerzył się na inne dziedziny, choć z pewnymi ograniczeniami. Aby przezwyciężyć te niedogodności, naukowcy opracowali w późniejszym czasie sieć NSFNet, która zapewniała już większą przepustowość do przesyłania danych.

CERN, Europejska Organizacja Badań Jądrowych, odegrała również kluczową rolę w rozwoju Internetu. Na początku lat 90. naukowiec Tim Berners-Lee z CERN wpadł na przełomowy pomysł, który doprowadził do stworzenia sieci World Wide Web. Pracując w CERN, nie tylko wynalazł pierwszą przeglądarkę internetową, ale także opracował pierwszy serwer WWW, kładąc podwaliny pod Internet jaki znamy dzisiaj. Serwer WWW to nic innego jak komputer, który przechowuje i obsługuje witryny/strony internetowe, o które proszą użytkownicy. Jest on odpowiedzialny za dostarczanie informacji i plików tworzących strony internetowe do przeglądarek internetowych użytkowników. Z kolei, przeglądarka internetowa jest to oprogramowanie używane na komputerze lub smartfonie do uzyskiwania dostępu i przeglądania stron internetowych. Pobiera ona informacje wysyłane przez serwer WWW i wyświetla je w przyjaznym dla użytkownika formacie, umożliwiając interakcję, poprzez klikanie linków, wypełnianie formularzy i nie tylko. Serwery WWW i przeglądarki internetowe razem umożliwiają nam dostęp do Internetu i eksplorację jego ogromnej zawartości.

Warto wspomnieć, że pierwsza w historii strona internetowa została stworzona w CERN i hostowana na serwerach CERN. Była to prosta strona zawierająca informacje o sieci i jej przeznaczeniu. Ta historyczna strona zapoczątkowała Internet, jaki znamy.

Tim Berners-Lee, prawdziwa legenda w dziedzinie, odegrał również kluczową rolę w opracowaniu podstawowych technologii WWW takich jak język HTML, protokół HTTP, systemy URL i URI. Te technologie do dziś stanowią podstawę funkcjonalności sieci Web, dlatego warto je zrozumieć.

HTML (Hypertext Markup Language) służy do tworzenia i strukturyzowania treści  internetowych, umożliwiając wyświetlanie tekstu, obrazów, linków i multimediów na stronach internetowych w spójny i zorganizowany sposób. Można go porównać do bloków konstrukcyjnych lub instrukcji dla stron internetowych. HTML używa specjalnych kodów lub “<tagów”>, aby powiedzieć przeglądarkom internetowym (takim jak Chrome, Firefox lub Safari), jak wyświetlać tekst, obrazy, linki i inne elementy na stronie internetowej. Tagi te są jak etykiety mówiące “To jest nagłówek <h1>”, “To jest akapit <p>”, “To jest obraz <img>” i tak dalej. W prostych słowach HTML to język, którego przeglądarki internetowe używają do wyświetlania stron internetowych. Pomaga on organizować i formatować treści widoczne w Internecie, nadając stroną internetowym ich charakterystyczny wygląd. Tak więc, gdy odwiedzasz witrynę internetową, w rzeczywistości widzisz wynik interpretacji kodu HTML przez przeglądarkę internetową.

Protokół HTTP (Hypertext Transfer Protocol) ułatwia komunikację między przeglądarkami internetowymi a serwerami, umożliwiając płynne pobieranie stron internetowych. HTTP jest jak język, którego przeglądarki internetowe i serwery używają do komunikowania się ze sobą w Internecie. Jest to zestaw zasad, które regulują sposób przesyłania danych w sieci WWW. Pomaga on komputerowi (przeglądarce internetowej) żądać określonych stron internetowych i informacji z serwera internetowego, a następnie odbierać i wyświetlać te informacje na ekranie. W skrócie, protokół HTTP gwarantuje, że podczas przeglądania stron internetowych na ekranie wyświetlane są właściwe treści.

Tim stworzył również systemy URL (Uniform Resource Locator) i URI (Uniform Resource Identifier), które funkcjonują jako adresy internetowe, umożliwiając użytkownikom i komputerom lokalizowanie i uzyskiwanie dostępu do określonych zasobów w Internecie. Adres URL to pełny adres określonej strony internetowej lub zasobu w Internecie. Jest jak pełna ścieżka używana do znalezienia miejsca na mapie, zawierająca informacje o tym, jak dotrzeć do określonej strony internetowej. Na przykład https://www.bogaty.men/linkchat to adres URL, który informuje przeglądarkę internetową, gdzie znaleźć określoną stronę internetową w witrynie bogate.men. URI to bardziej ogólny termin, który obejmuje adresy URL, ale nie ogranicza się tylko do adresów internetowych. To jak etykieta lub nazwa, która jednoznacznie identyfikuje coś w Internecie. URL to specyficzny typ URI, który identyfikuje zasoby internetowe, ale URI mogą być również używane do identyfikacji innych typów zasobów, takich jak pliki na komputerze lub dane w bazie danych.

Ten niezwykły wkład Tima stanowił podstawę sieci World Wide Web i na zawsze zmienił sposób, w jaki uzyskujemy dostęp do informacji online i wchodzimy z nią w interakcję. Początkowo technologie te były zastrzeżone i lokalne, ale ostatecznie zostały otwarte dla publiczności, oznaczając narodziny Web 1.0.

Web 1.0 charakteryzował się decentralizacją, celowym posunięciem mającym zapewnić stabilność sieci, zwłaszcza biorąc pod uwagę jej wojskowe korzenie. Standaryzacja była kolejną cechą charakterystyczną, przy czym naukowcy starannie debatowali i przyjmowali standardy w celu spójnego podejmowania decyzji. Web 1.0 miał jednak swoje wady. Był on przede wszystkim “tylko do odczytu“, oferując jedynie statyczne strony internetowe pozbawione jakiejkolwiek interakcji. Algorytmy wyszukiwania oparte na słowach kluczowych były prawie nieobecne, co z kolei utrudniało wyszukiwanie potrzebnych informacji. Co więcej, prędkość Internetu była strasznie niska, a strony ładowały się stopniowo od góry do dołu, co było dalekie od płynnego doświadczenia, którym cieszymy się dzisiaj.

Należy wspomnieć, że Netscape Navigator odegrał znaczącą rolę we wczesnych dniach sieci, często określanych jako Web 1.0. To właśnie ta przeglądarka była jedną z najczęściej używanych w tamtym okresie, a jej zasługą było uczynienie sieci World Wide Web bardziej dostępną dla szerszego grona odbiorców. Z czasem została ona jednak wyparta przez Internet Explorer od Microsoftu.

Warto ponadto zauważyć, iż poczta elektroniczna była także kluczowym elementem Web 1.0, służąca jako podstawowy środek komunikacji online, udostępniania informacji i współpracy z innymi.

Source: https://www.researchgate.net/figure/Web-10-vs-Web-20-features_fig1_344457983

W zasadzie Web 1.0 był pionierską fazą Internetu wynikającą z konieczności, stopniowo ewoluującą dzięki wkładowi wielu pionierskich umysłów. W skrócie, chodziło głównie o dostarczanie treści i informacji online. Była to przede wszystkim jednokierunkowa ulica, składająca się z statycznych stron internetowych, na których informacje były jedynie prezentowane użytkownikom, a interakcja była mocno ograniczona. Zawartość była tworzona i kontrolowana przez stosunkowo niewielką liczbę właścicieli witryn internetowych, a użytkownicy typowo konsumowali informacje biernie. Pomimo tych ograniczeń Web1 położyła podwaliny pod przyszłe iteracje, prowadząc ostatecznie do dynamicznej i interaktywnej sieci Web2, której zawartość dominuje w Internecie, który wszyscy obecnie znamy.

WEB 2.0

Narodziny Web 2.0 powszechnie kojarzone są z rozwojem platform mediów społecznościowych. Wszystko rozpoczęło się na początku XXI wieku, kiedy to nowe startupy, takie jak Facebook, Twitter, czy YouTube rozpoczęły swoją egzystencje. Po raz pierwszy każdy mógł publikować treści online, niezależnie od swoich umiejętności technicznych. Późniejsze wynalezienie smartfonów tylko przyspieszyło to zjawisko. Transformacja do Web2 dotyczyła w dużej mierze interaktywności i użyteczności tzw. “front-endu“. 

Web 2.0 reprezentuje współczesną erę Internetu, charakteryzującą się treściami generowanymi przez użytkowników i interaktywnymi doświadczeniami online. Przejście od Web 1.0 do Web 2.0 było możliwe dzięki innowacjom, takim jak JavaScript do tworzenia formularzy i interaktywnych treści czy też plików cookies do przechowywania informacji o sesji. Bardzo ważnym aspektem były narodziny komercyjnych centrów przetwarzania danych, które mogły outsourcować większość zasobów obliczeniowych i w pełni korzystać z nowych technologii zaprojektowanych w celu uczynienia Internetu interaktywnym. Ewolucja Web 2 pozwoliła użytkownikom nie tylko konsumować lub “czytać” informacje, ale także tworzyć je samodzielnie lub “pisać” informacje. Mówiąc ogólnie, Web 2.0 jest to Internet, w którym użytkownicy mogą generować treści i udostępniać dane, a nie tylko je przeglądać.

Jedną z głównych zalet Web 2.0 jest demokratyzacja generowania treści. Użytkownicy mogą teraz tworzyć i udostępniać treści, przekształcając sieć w platformę nieograniczonych możliwości. Przedsiębiorcy znajdują innowacyjne sposoby prowadzenia działalności gospodarczej, artyści zyskują potężną platformę do prezentowania i monetyzowania swoich dzieł, a osoby prywatne dostęp do bogatych zasobów do nauki, pracy i spotkań towarzyskich.

Interaktywność jest kolejną ważną cechą charakterystyczną Web 2.0, gdzie strony internetowe i aplikacje zawierają sekcje komentarzy, fora i narzędzia do komunikacji w czasie rzeczywistym. Platformy społecznościowe, takie jak Facebook i Twitter stały się przykładem zmian w kierunku głębszych interakcji społecznych, umożliwiając użytkownikom łączenie się ze znajomymi, udostępnianie aktualizacji i angażowanie się w dyskusje. Dla sporej części społeczeństwa media społecznościowe stały się także dominującym narzędziem komunikacji, umożliwiając łatwe nawiązywanie kontaktów i promocję biznesu. Z czasem aplikacje mobilne również zyskały na popularności, oferując szybsze działanie i częściowe możliwości offline.

Można się pokusić o tezę iż, jednym z priorytetów dla Web2 było zapewnienie lepszego doświadczenia użytkownika, poprzez wykorzystanie treści multimedialnych. Z kolei responsywny design sprawił, iż interakcje w sieci stały się przyjemniejsze. Narzędzia do współpracy i przetwarzania w chmurze weszły go głównego nurtu, umożliwiając użytkownikom wspólną pracę nad dokumentami, udostępnianie plików i współpracę w czasie rzeczywistym. Przetwarzanie w chmurze, zasilane przez ogromne centra danych, stanowi obecnie podstawę sieci społecznościowych, umożliwiając im oferowanie szerokiej interakcji z użytkownikami i ulepszeń opartych na danych.

Co więcej, Web 2.0 położył podwaliny pod Semantic Web, koncepcję w której treści internetowe są u-strukturyzowane w taki sposób, aby były nie tylko czytelne dla człowieka, ale także zrozumiałe dla maszyn. Celem Semantic Web jest więc umożliwienie komputerom nie tylko wyświetlania treści internetowych, ale także rozumienia ich treści i znaczenia, a także tworzenia komunikacji komunikacji zwrotnej pomiędzy nimi. To z kolei doprowadziłoby do powstania bardziej wydajnych i inteligentnych aplikacji internetowych, w których komputery mogłyby skuteczniej wykonywać zadania takie jak integracja danych, automatyzacja czy też odkrywanie wiedzy. Usprawniłoby to także możliwości wyszukiwania danych.

Zasadniczo Web 2.0 przekształcił Internet w dynamiczną, opartą na współpracy i społeczną przestrzeń, w której użytkownicy aktywnie kształtują i dzielą się doświadczeniami online. Transformacja do Web2 była zmianą paradygmatu w sposobie korzystania z sieci i interakcji z nią, ustanawiając scenę dla cyfrowego świata, w którym żyjemy dzisiaj.

Web 2.0, pomimo początkowej obietnicy demokratyzacji Internetu i wspierania treści generowanych przez użytkowników, staje się coraz bardziej zdominowany przez duże korporacje. Pomimo tego, iż zapoczątkował on erę interakcji społecznych, dzielenia się informacjami i wspólnego tworzenia treści, to jednak z czasem krajobraz ewoluował w kierunku przewagi gigantów technologicznych. Platformy takie jak Facebook, Google, Twitter, Amazon i inne nie tylko osiągnęły ogromne bazy użytkowników, ale także skonsolidowały swój wpływ na różne aspekty świata w którym operujemy.

Source: https://rankingroyals.com/technology/most-popular-social-media-platforms-2023-top-15/

Web 2.0 ma również swoje wady. Jednym z najważniejszych jest dominacja dużych ponad-narodowych korporacji w przestrzeni online. Platformy takie jak Facebook, Twitter i YouTube oferują szereg usług, w tym udostępnianie treści, komunikację i sieci społecznościowe. Jednak ich dominacja doprowadziła do potencjalnych problemów wynikających z centralizacji treści generowanych przez użytkowników, oraz komunikacji w ramach tychże korporacji. Platformy te skutecznie kontrolują ogromne ilości danych użytkowników i dyktują zasady dotyczące tego, co i w jaki sposób można udostępniać na ich platformach. Ponadto serwisy chmurowe, takie jak Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure i Google Cloud, stały się kluczowymi graczami w dostarczaniu infrastruktury i usług hostingowych dla znacznej części treści i aplikacji internetowych. Centralizacja hostingu i przechowywania danych zrodziła także szereg pytań dotyczących własności, prywatności i bezpieczeństwa danych. 

Jednym z obecnie dominujących nurtów Web2 staje się de-anonimizacja internetu, w tym danych osobowych. Zaczyna to generować coraz większe zagrożenia, gdyż dane użytkowników są coraz bardziej powiązane z prawdziwymi tożsamościami, a utrata anonimowości online zagraża prywatności użytkowników, nie tylko w sieci, ale także w realnym życiu. Jak wiemy dane prywatne w niepowołanych rękach mogą być wykorzystane do różnych celów, takich jak kradzież tożsamości, oszustwa finansowe, szantaż, a nawet szpiegostwo. 

Kolejną kwestią związaną z centralizacją danych i platform jest cenzura, która w różnym stopniu kontroluje treści online w różnych krajach. Powszechnym problemem jest cenzura rządowa, w ramach której władze regulują i ograniczają dostęp do określonych stron internetowych lub informacji uznanych za budzące sprzeciw lub politycznie wrażliwych, czy też politycznie nie-poprawnych. Ten rodzaj cenzury może ograniczać swobodę wypowiedzi i dostęp do informacji w niektórych regionach. Jednakże cenzura nie ogranicza się ona wyłącznie do tej  rządowej. Wspomniane korporacje również mają znaczną władzę nad treściami online. Platformy społecznościowe, wyszukiwarki i giganci technologiczni czasami stosują zasady moderowania treści, które obejmują ograniczanie lub usuwanie treści, które uznają za nieodpowiednie lub naruszające ich regulamin. Tego rodzaju korporacyjna kontrola nad cyfrowym dyskursem stała się podstawą debaty na temat równowagi między ochroną przed szkodliwymi treściami, a zachowaniem wolności słowa. Cenzura, czy to ze strony rządów, czy też korporacji, rodzi wiele pytań dotyczących wolności słowa, dostępu do informacji i obowiązków cyfrowych strażników.

Centralizacja danych w znacznym stopniu przyczyniła się również do wzrostu zagrożeń bezpieczeństwa, skutkując większą częstotliwością cyber-ataków. Jednym z najbardziej znanych przypadków jest wyciek danych z Equifax, który miał miejsce w 2017 roku. Był on jednym z najbardziej znaczących incydentów cyber-bezpieczeństwa w historii. Jego skutkiem był nieautoryzowany dostęp do wrażliwych danych osobowych i finansowych około 147 milionów osób w Stanach Zjednoczonych. Naruszenie ujawniło szeroki zakres danych, w tym imiona i nazwiska, numery ubezpieczenia społecznego, daty urodzenia, adresy, a w niektórych przypadkach nawet dane kart kredytowych. Naruszenie to miało daleko idące konsekwencje, prowadząc do strat finansowych, kradzieży tożsamości i trwałego wpływu na bezpieczeństwo finansowe poszkodowanych osób.

Kolejnym ciekawym aspektem centralizacji jest dominacja dużych korporacji w kontrolowaniu potężnej ilości danych użytkowników. W szczególności garstka dużych firm, w tym między innymi Google, Facebook i Amazon, sprawuje znaczną kontrolę nad ogromną ilością danych osób fizycznych, a same dane stały się aktywem strategicznym, co napisał sam Economist w 2027, kiedy to opublikował artykuł zatytułowany “Najcenniejszym zasobem świata nie jest już ropa naftowa, ale dane”. Korporacje te gromadziły ogromne ilości danych użytkowników za pośrednictwem mediów społecznościowych, usług online i platform handlu elektronicznego. Ta centralizacja danych stworzyła nierównowagę sił, z garstką firm mających dostęp do skarbnicy danych osobowych. Dane te są nie tylko wykorzystywane do ukierunkowanych reklam, ale także budzą obawy dotyczące prywatności, naruszeń bezpieczeństwa i możliwości nadużyć. Cyfrowe dane i ślady użytkowników są monetyzowane, często bez ich pełnego zrozumienia lub zgody, co tylko uwydatnia złożone wyzwania etyczne i regulacyjne stawiane przez erę Web 2.0. 

W tym miejscu warto się zatrzymać i spojrzeć na bardzo ważny aspekt Web2. Otóż wszystko kosztuje… czyli jak zarabiać? Obecny Internet nasycony jest reklamami i warto zrozumieć, dlaczego tak się stało. Kiedy po raz pierwszy pojawił się Internet, nie było wbudowanych mechanizmów transakcji online, czy też sposobów na zbudowanie zaufania pośród internautów, co sprawiło, że ludzie wahali się przed używaniem swoich kart kredytowych itp. online. W związku z tym podstawową strategią uzyskania przychodów w sieci było oferowanie usług i treści za darmo przy jednoczesnym generowaniu przychodów z reklam. To tutaj firmy takie jak AdWords i DoubleClick odegrały kluczową rolę. Przyczyniły się one do rozwoju reklamy internetowej, zapewniając firmom środki do oferowania treści i usług online bez ponoszenia kosztów przez użytkowników, jednocześnie zarabiając na reklamach.

Nadejście Web 2.0 miało jednak także głęboki wpływ na branżę reklamową i sposób, w jaki firmy zaczęły podchodzić do marketingu online. Jedną z charakterystycznych cech Web 2.0 było upowszechnienie się treści generowanych przez użytkowników, poprzez blogi, vlogi, grafiki informacyjne itp. Interaktywny i zorientowany na użytkownika charakter tej ery otworzył reklamodawcom nowe możliwości łączenia się z docelowymi odbiorcami. Tutaj także szczególną rolę w ewolucji reklamy internetowej odegrały wielkie platformy mediów społecznościowych. Strony takie jak Facebook, Twitter i YouTube umożliwiły użytkownikom łatwe tworzenie i udostępnianie treści za darmo, co szybko doprowadziło do gwałtownego wzrostu zaangażowania online. Ta zmiana w zachowaniu online stworzyła nowe możliwości dla reklamodawców. Zamiast polegać wyłącznie na tradycyjnych banerach reklamowych i wyskakujących okienkach, reklamodawcy zaczęli wykorzystywać moc treści generowanych przez użytkowników i połączeń społecznościowych, aby dotrzeć do docelowych odbiorców. Marki zdały sobie sprawę, że mogą budować relacje z klientami, angażując ich na platformach, na których spędzają znaczną ilość czasu. Zaczęły tworzyć markowe treści, sponsorować partnerstwa z influencerami i prowadzić ukierunkowane kampanie reklamowe w mediach społecznościowych, a wszystko to miało na celu wspieranie bardziej interaktywnych i spersonalizowanych doświadczeń reklamowych. W ten sposób zaczęła się era generowania dużej kasy online.

Source: https://www.insiderintelligence.com/content/four-ways-worldwide-social-media-landscape-will-change-2023

Co więcej, Web 2.0 wprowadził także koncepcję reklamy opartej na zgromadzonych danych. Wraz z pojawieniem się zaawansowanych narzędzi analitycznych, reklamodawcy dostali dostęp do platform, gdzie mogli analizować dane użytkowników, aby lepiej zrozumieć zachowania, preferencje i dane demograficzne konsumentów. Pozwoliło to na wysoce ukierunkowane i spersonalizowane kampanie reklamowe, co zwiększyło skuteczność reklam online. Reklamodawcy mogli dostosować swoje komunikaty do określonych segmentów użytkowników, optymalizując swoje działania marketingowe i ostatecznie osiągając lepsze wyniki.

Z czasem reklamy stały się dominującym modelem biznesowym sieci. Ta zmiana położyła podwaliny pod dzisiejszy krajobraz internetowy, w którym coraz częściej pojawiają się narzędzia do blokowania reklam. Z kolei media aby utrzymać swoje strumienie przychodów, zaczęły szukać coraz to nowsze rozwiązania przeciwko blokerom reklam. W ten sposób, reklama internetowa staje się coraz mniej opłacalna aniżeli tradycyjna reklama drukowana. Aby zrekompensować ten niedobór przychodów, niektóre media uciekają się do wątpliwych taktyk, takich jak clickbaity, fake newsy czy też rozpowszechnianie dezinformacji, tak aby zmaksymalizować swój ruch na witrynie, przez co podnieść swoją zdolność do zarabiania na uwadze użytkowników. Niestety, taka sytuacja tworzy błędne koło, które w dużej mierze jest napędzane przez silne uzależnienie sieci od reklam jako głównego źródła przychodów. Zasadniczo powszechność reklam w sieci jest dziś konsekwencją jej historycznego rozwoju i konieczności świadczenia bezpłatnych usług przy jednoczesnym generowaniu przychodów z reklam. Sprostanie takim wyzwaniom wymaga przemyślanej ponownej oceny modeli generowania przychodów w sieci oraz ich wpływu na doświadczenia użytkowników i jakość treści online.

Idąc dalej centralizację danych i usług przez wielkie korporacje, sprawiła też iż stworzenie obecnie jakiejś rewolucyjnej strony internetowej czy też aplikacji Web2 jest dziś praktycznie niemożliwe. Rynek jest po prostu zbyt nasycony monopolistami, takimi jak Facebook i Google, których stać na wielki development prawie w każdym aspekcie Internetu. Dla przykładu AWS posiada ponad 200 usług w swojej ofercie chmury internetowej.

Ale technologia, jak wszystko inne, ewoluuje i nadchodzi nowa era sieci. Przejście do Web3 może być bez wątpienia najbardziej znaczącą zmianą paradygmatu Internetu od czasu pojawienia się Web2. Okazuje się bowiem, iż Web3 ma niemal nieograniczony potencjał i ma szansę rozwiązać wiele niedogodności żyjących na Web 2.0.

Source: https://medium.com/@kumaridarpan01/web-2-0-vs-web-3-0-the-transition-to-a-decentralised-web-d1d04007737

WEB 3.0

Web 3.0 wydaje się być kolejnym etapem Internetu, którego struktura i dane mają być zdecentralizowane. Każdy członek sieci może być zarówno węzłem komunikacji, dostawcą mocy obliczeniowej, jak i gwarantem protokołu przesyłania danych. W dużej mierze stanowi to powrót do struktury pierwotnego Internetu, ale w znacznie bardziej zaawansowanej formie.

Web3 reprezentuje zmianę paradygmatu w kierunku zdecentralizowanego Internetu, w którym użytkownicy mają większą kontrolę nad swoim cyfrowym życiem. Wykorzystuje on technologię blockchain czy też rozproszonej księgi danych (DLT), aby zapewnić przejrzystość oraz zaufanie w transakcjach i interakcjach.

Jednym z głównych założeń Web3 jest decentralizacja, która ma na celu zmniejszenie zależności od podmiotów pośredniczących i władz centralnych, przenosząc władzę i kontrolę z powrotem na samych użytkowników. Ta zmiana paradygmatu obiecuje większą prywatność, bezpieczeństwo i własność danych/zasobów cyfrowych dla osób fizycznych. Dzięki tokenizacji możliwe jest z kolei wykorzystanie tokenów/kryptowalut do reprezentowania własności, dostępu lub użyteczności w zdecentralizowanych sieciach. DeFi (Decentralized Finance) w ramach Web3 umożliwia odtworzenie tradycyjnych usług finansowych przy użyciu zdecentralizowanych technologii w celu zapewnienia dostępności i włączenia finansowego. Web3 redefiniuje również sposób interakcji ze światem aktywów i pieniędzy. W tym miejscu na scenę wkraczają NFT (Non-Fungible Tokens), które reprezentują nową formę własności aktywów, unikalne cyfrowe lub fizyczne aktywa zapisane w łańcuchu bloków, takie jak dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i wirtualne nieruchomości.

Projekty i protokoły w ramach ekosystemu Web3 zawierają też rozwiązania rozproszonego przechowywania danych jako podstawowy element konstrukcyjny. Ma to na celu poprawę odporności i redundancji danych, zmniejszając zależność od scentralizowanych centrów danych, tworząc przy tym bardziej odporny na cenzurę i zorientowany na użytkownika Internet. Zdecentralizowane systemy zarządzania (często obejmujące głosowanie oparte na tokenach) umożliwiają użytkownikom wpływanie na kierunek projektów Web3, a także umożliwiają użytkownikom uczestniczenie w podejmowaniu decyzji dotyczących projektów Web3. DAO to przyszłość. Ostatecznie Web3 ma potencjał, aby na nowo zdefiniować sposób, w jaki poruszamy się po cyfrowym świecie i wchodzimy z nim w interakcje, kładąc nacisk na upodmiotowienie użytkowników i decentralizację. Czy tak się stanie? Czas pokaże, ale tematyka Web3 to bardzo obszerne zagadnienie. Czym dokładnie jest Web3 i co po nim? Będzie to tematem kolejnej części Kryptolandii.

I na koniec wideo z TEDTalks “The next Web of open, linked data” o tym jak Tim Berners-Lee widzi przyszłość sieci.

LITERATURA

• https://www.webnots.com/what-is-ip-address-versions-and-format-of-ip-address/
• https://www.kaspersky.com/resource-center/definitions/what-is-an-ip-address
• https://www.webnots.com/what-is-dns-and-how-it-works/
• https://int0x33.medium.com/day-51-understanding-the-osi-model-f22d5f3df756
• https://www.imperva.com/learn/application-security/osi-model/
• https://www.dummies.com/programming/networking/network-basics-tcpip-protocol-suite/
• https://www.avast.com/c-what-is-tcp-ip
• https://www.programiz.com/html/what-is-html
• https://prezi.com/p/yzwult8bzzwn/web-10-20-30/
• https://www.coindesk.com/tech/2021/10/05/web-3-is-where-the-young-people-are/
• https://medium.com/world-of-iot/understanding-the-basics-of-network-effects-the-power-of-the-platform-2cfef215fe4a
• https://tonyob.medium.com/the-3-revolutions-of-web-3-7165ed6b3036
• https://hackernoon.com/from-web-10-to-web3-how-the-internet-grew-over-the-years-zac032g1
• https://medium.com/@vivekmadurai/web-evolution-from-1-0-to-3-0-e84f2c06739
• http://myeltcafe.com/teach/evolution-of-web-from-1-0-to-5-0/
• https://www.ontotext.com/knowledgehub/fundamentals/what-is-the-semantic-web/
• https://www.insiderintelligence.com/content/four-ways-worldwide-social-media-landscape-will-change-2023
• https://a16zcrypto.com/why-blockchain-performance-is-hard-to-measure/
• https://a16zcrypto.com/state-of-crypto-report-a16z-2022/
• https://consensys.net/reports/web3-report-q3-2021/
• https://www.coinbase.com/learn/market-updates/around-the-block-issue-22
• https://jumpcrypto.com/peeking-under-the-hood/
• https://mirror.xyz/ericyhu.eth/CGvbcLNZNkZMm-bYMCcyKA8_BAbeXBzfIfbw8RXRV2w
• https://alchemy.com/blog/web3-stack