o Pieniądzach prawdziwych i nie tylko cz. I – Prawdziwy pieniądz

1 Star2 Stars3 Stars4 Stars5 Stars (41 votes, average: 4.80 out of 5)
Loading...
  • 32
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
OCEŃ & PODAJ DALEJ, niech i inni mają szansę POCZYTAĆ

Mówi się, iż dżentelmeni o pieniądzach nie rozmawiają, gdyż prawdziwi dżentelmeni je zwyczajnie mają i wydają. Świat pieniądza i świat dżentelmenów to jednak dwa zupełnie różne światy. O ile o świecie dżentelmenów każdy raczej sporo wie, świat pieniądza to już o wiele bardziej niezrozumiała materia dla większości osób.

Świat pieniędzy może wydawać się skomplikowany i całkiem niezrozumiały. Odsetki, inflacja, waluty … wszystko to przyprawia co-niektórych o ból głowy i trudno im się w tym zorientować. Rzeczywistość jest delikatnie inna, lecz nie za-głośno nam komunikowana. Zagadnienia pieniądza są jednak jednym z najbardziej istotnych spraw przy rozwijaniu inteligencji finansowej, jako że wszystko co nas otacza jest funkcją pieniądza i kredytu.

Ten artykuł jest pierwszym z serii w temacie tematyki pieniądza, starający się nakreślić podstawy rozumienia tej niezwykle ważnej dla ludzi, społeczeństw, jak i całych krain materii.

O tym, że temat jest arcy-ważny świadczą historyczne dane, które pokazują nam, iż zarządzanie pieniądzem wpływało na losy świata. Jedne imperia upadały w oparciu o błędną politykę fiskalno/monetarną np. Rzym, a inne imperia powstawały w oparciu o stabilny pieniądz np. kruszcowy w USA. Możemy pokusić się o stwierdzenie, iż stabilność i powaga monetarna przyczynia się do generowania prosperity w danej krainie. Pieniądze są też jednak niezwykle ważne dla każdego z nas, jako że definiują nasze zachowania i sposoby działania.

Wszędzie gdzie się nie odwrócimy pieniądze widzimy, ale czy zadałeś sobie kiedyś pytania:

  • Czy rozumiesz co to jest pieniądz? Gdyż zapewne wiesz po co ci on.
  • Kto wymyślił pieniądze? Co było przed pieniądzem?
  • Skąd biorą się pieniądze?
  • Kto tworzy pieniądze? Kto korzysta na tej działalności?
  • Czym różni się pieniądz od waluty lub też od innych substytutów pieniądza, takich jak np. depozyty bankowe, karty kredytowe?
  • Jak oszczędzać pieniądze?

Jeżeli wydaję ci się, iż rozumiesz powyższe zagadnienia to postaraj się wytłumaczyć je dziecku. Jest to prawdziwy test na rozumienie zagadnienia. Potrafisz sprostać zadaniu = rozumiesz, nie potrafisz znaczy się, że rozumiesz częściowo lub wcale i powrót do treningu intelektualnego jest raczej wymagany.

Początki pieniądza, czyli kto wymyślił pieniądze

Odkąd świat światem ludzie zawsze coś tam produkowali, wymieniali, targowali, kupowali i sprzedawali. Wynika to z natury ludzkiej. Historia pokazuje nam także, iż w normalnym społeczeństwie nie jest możliwe życie bez systemu transakcyjnego, gdyż w takowym wymagana jest wymiana dóbr, aby dążyć do wolności. Ta z kolei z definicji wymaga dobrobytu, gdyż bez niego jednostka społeczna posiada tylko dwa prawa: prawo do nic nie-robienia i samogwałtu. Cała reszta praw wymaga dóbr i ich wymiany.

Tak więc ludzie produkowali. Ponieważ nikt nie jest w stanie produkować wszystkich potrzebnych mu dóbr, zaspokojenie wszystkich potrzeb może nastąpić tylko w wyniku dobrowolnej wymiany pomiędzy producentami. Z czasem ludzie zorientowali się, iż w pewnych sprawach są bardziej efektywni i opłaca im się produkować więcej dla innych i za pomocą wymiany zwiększać swoje bogactwo. W ten sposób pojawiła się specjalizacja. Szewc robił trzewiki dla całej wsi, a jedzenie w dużej części zdobywał od innych ludzi.

W konsekwencji zaczęły powstawać proste systemy transakcyjne bez których jak wiemy nie da się żyć. Pojawiło się też nowe pojęcie ekonomiczne: CENA (price), rozumiana jako ilość jednego towaru wyrażona w innym towarze.

Cena  jest zawsze wyrażona/mierzona w jednostce jakiegoś innego towaru.

Wymiana takich dóbr odbywa się na rynku. Na początku ludzie wymieniali towar za towar bezpośrednio. Tak powstał BARTER, czyli wymiana towarowa (DIRECT EXCHANGE). Jeden towar za drugi, koń za krowę, krowy za żonę (w Afryce jeszcze w obecnych czasach potrzebujesz np. 40 sztuk żywej krowy aby zapłacić za żonę. Niedowiarkom sugeruję podróż np. do Kenii na safari a przy okazji można się zorientować co w trawie ożenku piszczy).

Barter miał jednak wiele problemów wynikających z natury otaczającej nas materii. Najważniejsze problemy barteru, które powodowały niewygodę i odejście od niego można scharakteryzować jako:

  1.  Wiele różnych cen dla pojedynczego towaru (every commodity has many prices)
    Wyjaśnia to problem tysiąca cen za jajko w innych towarach, gdyż 1 jajko może być warte 3 marchewki, 1/50 krowy, 1/20 buta itd. Skutkowało to milionem cen za jajko i działało tylko wtedy kiedy nie istniało wiele towarów do wymiany. Dla systemów o bardzo dużej ilości towarów proces takowych wycen jest bardzo skomplikowany lub wręcz niemożliwy. Wyobraźmy sobie, iż będąc w supermarkecie musimy wycenić jakąś jednostkę towaru (np. skarpetkę) w innych towarach z tego sklepu nie używając waluty.
  2. Obie strony musiały chcieć wymienić się za swoje towary (double coincidence of wants)
    Ludzie z czasem zaczęli się specjalizować i produkowali to w czym byli dobrzy. Do właściwego zaspokajania potrzeb, czyli prawdziwego życia szewc potrzebuje nie tylko butów, ale także innych produktów. W barterze aby doszło do transakcji wymagane jest pojawienie się dwóch osób, które chcą się wymienić tym co produkują. Muszą się oni zgodzić co do ceny i ilości, czyli obie strony muszą chcieć, mieć i potrzebować. Jeżeli jedna strona nie miała potrzeby to druga musiała latać po okolicy i szukać tego czegoś czego druga strona właśnie potrzebowała lub była w stanie zaakceptować. Taki system wymiany bezpośredniej działał tylko wtedy, kiedy nie było za dużo rodzajów towarów na rynku. Dodatkowo wymagało to mnóstwo marnowania czasu na szukanie pośrednich towarów wymiany. Tak więc producenci towarów najbardziej pożądanych na rynku mieli chyba najłatwiej, gdyż oferowali towar najbardziej płynny. Podobnie jak kobiety lekkich obyczajów. Przypuszczam, że to były czasy kiedy prostytutki wytworzyły znaczenie słowa Przedpłata.
  3. Problem podziału środków wymiany (divisibility of commodity)
    W barterze występował problem podzielności towarów np. żywej krowy. Ty jako hodowca krowy chciałbyś kupić 20 jajek, a masz jedynie żywe krowy. Jakakolwiek próba podziału krowy np. odcięcie nogi kończy się przeważnie śmiercią tej krowy. Tak więc ty jako posiadacz krowy nie oddasz krowiej nogi, gdyż krowa bez nogi to nieżywa krowa, a za 3 dni zamiast mleka pojawiają się latające muchy. Tak więc straciłeś swoją krowę (aktywo) i mleko (dywidendę). Problem dotyczy także materii nie-żywotnej np. cały działający telefon jest warty więcej niż 2 połówki powstałe po prze-dziabaniu całości siekierą. Był to jeden z największych problemów barteru.

Narodziny Pieniądza

W wyniku niewygody barteru ludzie zaczęli adoptować na rynkach różne towary/środki pośrednie wygodne dla wymiany dóbr i usług. W ten oto sposób ludzie odeszli od bezpośredniej wymiany dóbr pomiędzy producentami i tak powstał środek wymiany pośredniej = system pośredni, czyli Pieniądz.

Pieniądz jest więc towarem pośrednim, czymś co przenosi energię i czas jednego człowieka na czas i energię drugiego człowieka.

Z powyższego wynika definicja pieniądza, definiowanego jako ogólnie akceptowalny środek wymiany.

What is money? Generally accepted medium of exchange

Rozumiejąc czym są pieniądze warto się zastanowić nad samą materią pieniądza i zapytać dlaczego pieniądze są ważne? Otóż jak nakreśliliśmy powyżej pieniądze pozwalają na wymianę pośrednią towarów (eliminując w ten sposób uciążliwy system wymiany barterowej) i przyczyniają się do rozwoju gospodarczego.

Jeżeli już rozumiemy dlaczego pieniądze są ważne, to wypadałoby zadać też pytanie kolejne: Dlaczego pieniądze nie są najważniejsze? Otóż, pieniądze nie są najważniejsze gdyż nie są one prawdziwym Bogactwem. Są jedynie roszczeniem/prawem (claim) na prawdziwe bogactwo (wealth) np. dom, rzeczy materialne, ziemia itp. Powyższe twierdzenie należy podkreślić, gdyż jest to bardzo ważne stwierdzenie:

Pieniądze nie są Bogactwem. Są jedynie roszczeniem na prawdziwe bogactwo.

Pieniądze nie są jednak dobrem, ponieważ nie można za ich pomocą zaspokoić żadnej potrzeby ludzkiej. Nie można ich jeść, wypić, ubrać się w nie, pojechać nimi na wakacje itd. Są one jedynie środkiem wymiany, który ma pokrycie w dobrach znajdujących się na rynku. Jest to bardzo ważne aby rozumieć ten paragraf. Czy istnieją jakieś inne funkcje pieniądza?

Jakie funkcje pełni pieniądz? (Functions of Money)

Zasadnicze, gdyż dobry i funkcjonalny pieniądz gwarantuje funkcjonalną ekonomię i funkcjonalne społeczeństwo. Dlaczego się tak dzieje? Pieniądz pełni w systemie gospodarczym kilka ważnych funkcji opisanych poniżej

  • Środek wymiany w społeczeństwie (generally accepted in society medium of exchange)
    Jest to najstarsza funkcja pieniądza, wymiana czyli pośrednictwo w transakcjach, w których dochodzi do równoczesnego wzajemnego przekazania towaru i pieniądza pomiędzy uczestnikami wymiany.
  • Środek płatności
    Pieniądze stosowane są jako środek płatności, czyli do dokonywania płatności transferowych lub transakcji, w których przepływ dóbr nie jest równoczesny z zapłatą. Przykładem są emerytury/świadczenia, opłaty za prąd/gaz itp. Dotyczy to również odroczonych płatności, takich jak przyszłe odsetki, estymowane zyski itp.
  • Przechowywania wartości – przeniesienie dzisiejszej siły nabywczej do przyszłości (store of value – transfer today’s purchasing power to the future , keeps the value down the road)
    Funkcja ta gwarantuje, iż za tą samą ilość monet kupimy w przyszłości taki sam koszyk towarów i usług, co dziś. Nieważne jaka jest siła nabywcza danego pieniądza dziś, taka sama powinna być w niezdefiniowanej przyszłości. Nazywamy to transferem bogactwa do przyszłości.
  • Jednostka rozrachunkowa (unit of account)
    1. Pozwala bardzo szybko oceniać wycenę poszczególnych towarów, jak i w różnych lokalizacjach. Bardzo trudno wycenić ile warte jest jedno piwo w ilości malin koło Warszawy, jak i w Berlinie.
    2. Pozwala sprowadzać różne ceny do pojedyńczej miary, przeliczać je na te same jednostki i stosować arytmetykę różnorakich dóbr. (allows to accumulate different prices to single measure, convert to the same units of account and add them)

Spełnienie powyższych funkcji sprawia, iż gospodarka krainy rozwija się we właściwy sposób. Wypadałoby teraz zastanowić się co czyni dany towar pieniądzem, czyli dlaczego ludzie bardzo chcą go mieć i używać?

Cechy prawdziwego pieniądza (Characteristics of money)

W oparciu o stulecia doświadczeń wyklarowała się poniższa grupa charakterystyk opisująca cechy prawdziwego pieniądza.

  • Rozpoznawalność (Recognizable) co z kolei generuje akceptowalność (General Acceptability)
    Ludzie muszą wiedzieć, że dany towar to pieniądze, dlatego rozpoznawalność pieniądza jest niezbędna. Każdy na świecie wie co to Złoto.
  • Wartościowość (Valuable) co generuję Przenośność (Portable).
    Wysoka wartość na jednostkę objętości/wagi, czyli ile jedna jednostka jest warta? Oznacza to, iż nosisz mało a kupujesz dużo. Wynika z tego kolejna cecha jaką jest Łatwość Transportu (Easy to Cary). Po co nosić trzy tony miedzi, gdy można mieć w kieszeni 10-uncji złota. Jest to tzw. gęstość wartości.
  • Zbywalność (Marketable)
    O dużym zapotrzebowaniu. Ludzie potrzebują tego, łatwo to sprzedawać/zbyć, gdyż jest na to popyt (Demand), np. ryż w Azji, kartofelki w Polsce i I-phony w krajach zachodu 🙂 Nikt nie zaprzeczy, że nie są szybko zbywalne skoro szybko giną.
  • Trwałość (Durable).
    Niezmienność w czasie. Towar nie może zmieniać koloru i stanu, ciężaru, nie reaguje ze środowiskiem np. kartofle gniją i po co ci takie płacidło? Aluminium utlenia się itd. Towar jest ten sam, w takim samym stanie dziś i na twojej 25-tej rocznicy ślubu.
  • Relatywna rzadkość i zarazem relatywna obfitość. (Relatively Scarce and Relatively Abundant)
    Nie za dużo, ale nie za mało. Jeśli towar jest rzadki to posiada relatywnie dużą wartość, jeśli nie jest rzadki to nie przenosi/nie może mieć dużej wartości np. woda na pustyni i woda w oceanie. Stosunkowa obfitość i względność rozpowszechnienia i dostępu. Towar nie może być też bardzo obfity w naturze, ponieważ ludzie nie będą tego chcieli i potrzebowali, ale musi być stosunkowo obfity, tak aby w każdym domu było odrobinę tego płacidła. Jest to prawdopodobny powód, dla którego platyna nie upowszechniła się jako pieniądz, gdyż biedota jej nie miała i nie znała.
  • Podzielność (Divisible)
    Problem żywej krowy dającej mleko i nieżywej połówki krowy generującej masę smrodu i robaki. Sól możesz oddzielać łyżkami, łyżeczkami jak i wiadrami.
  • Muszą przechowywać wartość (Store of Value)
    Mieć taką samą siłę nabywczą dziś i w niesprecyzowanej przyszłości. Dziś jako dziecko dostałeś od dziadka KOSMICZNEGO PLN-A i kupisz za niego nowego BMX-a, i pod koniec twojego życia powinieneś kupić za tego samego PLN-A nowego BMX-A dla wnuka. USD stracił 95% wartości w XX wieku, więc jak się to ma do trzymania wartości najpoważniejszej waluty świata?
  • Musi posiadać wartość wewnętrzną (Intrinsic Value)
    Wartość wewnętrzna jest to cecha, która powoduje iż daną rzecz lubisz, chcesz ją mieć, jak również przyniesie ci korzyści np. woda potrzebna do życia. Pieniądze papierowe (FIAT money = currency) nie mają dużej wartości wewnętrznej (lub względnie małą), jako że ich wartość wewnętrzna stanowiona jest przez koszt papieru, zużycie maszyny i tuszu drukarskiego. Gdyby nie państwowy przymus to FIAT nie byłyby nam do niczego potrzebny. Przykład Wenezueli pokazuje, iż nawet papier toaletowy ma większą wartość podczas dużej inflacji, gdyż ma o wiele większą wartość wewnętrzną, (jest przydatny i miękki 🙂 ).
  • Powinien być wymienny (Fungible)
    Jedna jednostka musi być wymienialna z drugą, być substytutem. Wymieniać jedno jajko na inne, jeden galon whisky z innymi galonami. Metale złoto i srebro są bardzo dobrym przykładem. Jedynie co je może różnić to np.wybity numer seryjny, ale każdy akceptuje jednostki z innym numerem.

Jakie towary służyły historycznie jako pieniądz?

Wiele ich było, ale najważniejsze to towar chodliwy na każdym kontynencie, jak i szybko zbywalny. Jedzenie i używki niejednokrotnie przewyższały wartość metali szlachetnych jak głód i śmierć w oczy zaglądała.

  • Złoto
  • Srebro
  • Tally Stick w Anglii
  • Ryż (głownie w krajach Azji)
  • Tytoń i papierosy (nawet obecnie fajki są w więzieniach używane jako środek wymiany)
  • Sól – na długo przed odkryciem technik desalination. Przed tym procesem sól była wartościowym pieniądzem i była relatywnie rzadka (scares). Wymagała też sporego nakładu pracy przy produkcji.
  • Przyprawy
  • Whisky, gorzała – Whisky służyła jakiś czas w USA jako pieniądz, ponieważ ludzie nie mieli zaufania do papierowych pieniędzy, była dość powszechna ale nie było jej tyle co wody, łatwo się ją rozlewało, butelka Whisky to butelka Whisky więc ludzie brali nie ważne jaką butelkę byle byłaby pełna, miała stosunkowo wysoką wartość wewnętrzną, jak i rozrywkową, i była względnie szeroko rozpowszechniona.
  • Narkotyki
  • W Indiach od dawien dawna mają jedno z bardziej ciekawych płacideł na świecie: manure jest to gówno krowie, które co ciekawe jest więcej warte z upływem czasu (appreciate in value). W Chinach też występuje, ale już nie tak powszechnie.

Rodzajów towaru używanego jako płacidła było bardzo dużo. Podobnie jak z rodzajami papierowych płacideł. Najpowszechniejszymi były/są i będą metale szlachetne: złoto i srebro jako że matka natura zadbała, iż spełniają wszystkie charakterystyki prawdziwego pieniądza.

A jak jest obecnie? Jakie są współczesne formy płacidła? Banknoty, bilon, depozyty w banku, czyli pieniądz FIAT. Współcześnie używamy także substytutów pieniądza (money substitutes). Nie są to realne pieniądze, ale są używane jako takie i zaliczamy do nich: kredyt, karty kredytowe itp. Obecny “pieniądz” to pieniądż FIAT w wydaniu odsetkowym.

Na zakończenie należałoby dodać, iż wszystko kręci się na pieniądzu, czytaj Kasa Misiu Kasa, a najwyraźniej w temacie pieniądza i jego substytutów wyraził się nieśmiertelny JP Morgan, założyciel jednego z największych wehikułów pieniężnych w historii świata.

 Gold is money, everything else is credit. – JP Morgan

Co określa cenę pieniądza: podaż i popyt na niego (supply and demand). O tym będzie kolejny wpis w serii o Pieniądzu, jak również wstęp do Pieniądza FIAT, czyli WALUTY.


ps. Podobał się wstęp do poważnych rzeczy? Jeżeli tak to polecaj i dziel się prawdziwym info z przyjaciółmi, znajomymi i rodziną. Możesz zacząć od kliknięcia na PODZIEL się w serwisach społecznościowych, bo to broń XXI wieku. Twoje kliknięcie kosztuje cię 3sek czasu a innym możesz zdjąć klapki z OKÓW. Dziękuję z góry za propagowanie prawdziwej wiedzy.

Komentarze ( 2 )

  • british_summer
    Odnosnie real money, polecam ciekawy material ponizej i zwracam uwage na timing tego Pana.
    https://www.youtube.com/watch?v=qnZHMmCjpQ8


    Drugi link to wlasciwie pozniejsza kontunuacja po roku z bardzo ciekawymi wykresami i porownaniem Trumpa z Reganem i inne.

    https://www.youtube.com/watch?v=GEwuGHFF7qE


  • Skomentuj